در حالیکه به نظر میرسید دولت عزمی جدی برای ورود به حوزه اکران فیلمها دارد جوادشمقدری اجرای طرح جدول زمانبندی اکران فیلمها را به تاخیر انداخت؛ طرحی که به گفته علیرضاسجادپور، مدیرکل اداره نظارت و ارزشیابی قرار بود از اواخر تیرماه اجرا شود. سجادپور البته این کار را منوط به تایید شمقدری دانسته بود که او در نهایت علیرغم میل باطنیاش، اجرای طرح جدول زمانبندی اکران را به آیندهای نامعلوم موکول کرد.
2هفته پیش علیرضاسجادپور از اجرای طرحی برای ساماندهی اکران فیلمهای سینمایی از سوی اداره نظارت و ارزشیابی خبرداد؛ خبری که واکنشهای متفاوتی را درپی داشت. از سویی برخی سینماگران که در این سالها فیلمهایشان اکران موفقی را تجربه نکرده بودند، ورود دولت به حوزه اکران را به فال نیک گرفتند.
کسانی که دلخوشی از شورای صنفی نمایش نداشتند از محدود شدن اختیارات این شورا ابراز رضایت کردند و از سوی دیگر طبیعی بود که طیف دیگری از اهالی سینما چنین اقدامی را برنتابند.
تقریبا تمام اعضای شورای صنفی نمایش که از سوی اصناف سینمادار و تهیهکننده به این شورا راه یافتهاند، مخالف اجرای این طرح بودند؛ طرحی که در واقع حکم بازگشت به سیاستهای سینمایی دهه60 و نیمه اول دهه70 را داشت. محمدرضا صابری، سینمادار و عضو شورای صنفی نمایش گفت اگر این طرح خوب بود اجرایش متوقف نمیشد. علی سرتیپی، دیگر عضو شورای صنفی نمایش و مدیریکی از قدرتمندترین دفاتر پخش فیلم که برخی اعتقاد دارند یکی از قطبهایی است که نبض اکران را در اختیار دارد، از بیخبری اعضای شورا از جزئیات چنین طرحی سخن گفت.
3روز پس از اعلام خبر تدوین جدول زمانبندی اکران از سوی دولت، اعضای شورای صنفی نمایش جلسهای با سجادپور، مدیرکل اداره نظارت برگزار کردند؛ جلسهای که در آن سجادپور با قاطعیت از اجرای طرح اداره نظارت برای ساماندهی اکران سخن گفت. به نظر میرسید که اعضای شورای صنفی نمایش در برابر عمل انجام شده قرار گرفتهاند. سجادپور پس از پایان جلسه، نشستش با اعضای شورای صنفی را مثبت ارزیابی کرد و از موضع قدرت سخن گفت. او گفت چون صنف نمیتوانست اکران را ساماندهی کند لازم بود دولت از بعد حاکمیتی وارد میدان شود.
وقتی سجادپور از اواخر تیر به عنوان زمان اجرای طرح جدول زمانبندی اکران فیلمها نام برد، به نظر میرسید که تصمیم دولت جدی است اما مخالفتها همچنان ادامه یافت. سیروسالوند، رئیس کانون کارگردانان سینما با بیان این نکته که انتقادهایی به عملکرد شورای صنفی نمایش وارد است، اینکه معاونت سینمایی امور اکران فیلمها را در دست گیرد را صحیح ندانست. الوند این پرسش را مطرح کرد که با این اقدام نقش شورای صنفی نمایش چه خواهد بود؟ و اینکه آیا با این کار شورا عملا منحل نخواهد شد؟
نظرات مخالف و موافق سینماگران همچنان ابراز میشد تا اینکه بیانیه شورای مرکزی کانون کارگردانان منتشر شد؛ بیانیهای که توسط مهدی کرمپور، سخنگوی شورای مرکزی کانون کارگردانان و رئیس سابق شورای صنفی نمایش نوشته شده بود. بیانیه کارگردانان چند بند داشت و در آن لحنی معترضانه نسبت به شرایط سینما به چشم میخورد.
در یکی از این بندها که به جدول زمانبندی اکران فیلمها پرداخته شده بود، چنین آمده بود:
«شورای صنفی نمایش که حاصل و ثمره سالها تلاش و کار کارشناسی است و جزو امور تصدیگری دولت بود مطابق اصل 44قانون اساسی و برنامه چهارم توسعه به صنف سپرده شد.
در مقدمه آییننامه شورای صنفی نمایش که با طراحی و مشورت نمایندگان اصناف و اصلاح و تعدیلهای معاونت سینمایی سرانجام با سر برگ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در اول هرسال به دفاتر و اصناف اعلام میشود، 12سال است که عبارت «اکران در سینماهای کشور آزاد است» به عنوان پیشفرض هراساسنامه، آییننامه و دستور العملی مفروض است.
طرح جدول زمانبندی اکران که مخالف نص صریح این آییننامه است، غیرقانونی، حرکتی رو به عقب و بازگشت به آزمودهای است که سالها تجربه و کارشناسی را زیر سوال میبرد و در تعارض با اصل خصوصیسازی است و هزینه و بار دولت را نیز سنگینتر خواهد کرد. کاش در امر کارشناسی مسائل اکران که در اجرا و چگونگی فعلی آن ما نیز منتقد هستیم، به جای اعمال و دستورالعملهای ناگهانی، پیش از اعلام، مشورت بیشتری انجام میشد تا امنیت سرمایهگذاری در سینما و بخشخصوصی به مخاطره نیفتد و بیم گسترش نگاه نظارتی در این حوزه به وجود نیاید.»
شورای مرکزی کانون کارگردانان در حالی این بیانیه را صادر کرد که پیش از آن و در پی امضا نکردن بیانیهای در حمایت از خانه سینما، صنف کارگردانان متهم به مخالفت با این نهاد صنفی و همسویی با مدیریت دولتی سینما شده بود. اینبار جالب بود که در سکوت مدیرعامل و اعضای هیات مدیره خانه سینما، کانون کارگردانان به میدانآمد و جدیترین انتقاد را از اجرای طرح دولت برای ساماندهی اکران به عمل آورد.
2روز بعد از انتشار این بیانیه، جوادشمقدری، معاون امور سینمایی با ارسال نامهای به علیرضاسجادپور خواستار تعویق اجرای طرح جدول زمانبندی اکران فیلمها شد؛ نامهای که در آن با لحنی تند از مخالفان اجرای طرح معاونت سینمایی انتقاد به عمل آمده بود:«جناب آقای سجادپور به خوبی مطلع هستم با چه دغدغه و رایزنیهای متعددی در تلاش هستید نسبت به امر ساماندهی اکران گامهای مثبتی بردارید ولی گویا بعضی به جای قدرشناسی و پاسداشت این تلاشها هیچ ماموریتی به جز متهم کردن و تقابل با مدیران جدید سینمایی برای خود نمیشناسند.»
برخی از سینماگران مخالف اجرای طرح جدول زمانبندی اکران از سوی شمقدری با صفت شاهنشینهایی یاد شدند که از کنج عافیت و فضای امن شغلی خود به نقد آتشین و کورکورانه میپردازند. شمقدری در انتها چنین نتیجهگیری کرد:«تا زمانی که در امر اصلاح و ساماندهی حوزه اکران و نمایش نشانههای مثبتی مبنی بر مشارکت جدی و عزم صادقانه مشاهده نکردید این اقدامات به تعویق بیفتد.»
به این ترتیب طرحی که قرار بود تا چند روز دیگر اجرایش آغاز شود متوقف شد و سجادپور هم گفت در فرصت مناسبتری طرح ساماندهی اکران پی گرفته خواهد شد و در حال حاضر اکران فیلمها به همان وضع سابق ادامه پیدا میکند.
این در واقع پایان ماجرایی بود که 2هفته دغدغه اغلب سینماگران بود. تصمیمگیری در خصوص اکران فیلمها در اختیار اصناف سینمایی باقی ماند تا میراث زندهیاد سیفاللهداد برای اهالی سینما همچنان پابرجا بماند.
شورای صنفی نمایش همچنان جلسات هفتگیاش را برگزار و برای اکران فیلمها تصمیمگیری میکند؛ شورایی که فعلا از تبدیل شدن به نهادی تشریفاتی نجات پیدا کرده اما نباید از ذکر این نکته غافل شد که در ماههای اخیر عملکرد چندان قابلقبولی نداشته است؛ شورایی که پس از استعفای مهدیکرمپور هنوز رئیس خود را نشناخته است و برخی اعتقاد دارند اگر عملکردش مناسب بود، دولت با چنین طرح خلقالساعهای وارد میدان نمیشد.
از سوی دیگر ماجراهای پیش آمده میتواند برای معاونت سینمایی نیز تجربهای گرانبها باشد؛ اینکه نمیتوان یک شبه و بدون مشورت و جلب اعتماد سینماگران، دستورالعملی صادر کرد و انتظار همراهی اهالی سینما را داشت، به خصوص در حوزهای که سالهاست اختیاراتش مطابق قانون به اصناف سینمایی واگذار شده است.
شاید اگر تصمیمگیریها با شتابزدگی صورت نگیرد دیگر نیازی به عقب نشینی هم نباشد.